Chuyên gia gợi ý chọn nghề khởi nghiệp thời công nghệ 4.0(09/08/2022)

Xu hướng nghề nghiệp thời 4.0

Cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0 đang mở ra nhiều cơ hội nghề nghiệp, nhiều ngành nghề mới làm thay đổi thị trường lao động. Cụ thể xu hướng đó là gì thưa Tiến sĩ?

Căn cứ vào tình hình phát triển xã hội hiện tại và dự báo trong 30 năm tới có thể thấy xu hướng những ngành nghề mà các chuyên gia đã khuyến nghị như: Nhóm ngành Công nghệ thông tin (trí tuệ nhân tạo, Internet di động, điện toán đám mây, phân tích dữ liệu lớn…); nhóm ngành Công nghiệp xây dựng và in 3D (Kỹ sư xây dựng, kiến trúc, nội thất, đồ họa, công nghệ đa phương tiện…); nhóm ngành dịch vụ Tài chính và Đầu tư (Kinh doanh Quốc tế, Kinh tế quốc tế, phân tích tài chính thị trường chứng khoán, phân tích thị trường ngoại hối, Logistics và Quản lý Chuỗi cung ứng…); nhóm ngành Công nghệ Sinh học (Y học, cấy ghép mô, vi sinh, dinh dưỡng…);

Bên cạnh đó, để chiếm lĩnh công nghệ, để giao tiếp với thế giới trong xu thế toàn cầu hóa con người cần phải trang bị ngôn ngữ thứ 2,3… cho bản thân. Có ngôn ngữ thứ 2 hoặc 3 kèm theo một nghề đã được xác định sẽ là một lợi thế khẳng định giá trị của cá nhân đó. Sự tự do trong phát triển nghề nghiệp không bó buộc ở nước sở tại cá nhân đó đang sinh sống mà tiến tới môi trường nghề nghiệp đa quốc gia, công dân toàn cầu. Đây là một xu thế phát triển tất yếu mà con người cần phải có để đáp ứng yêu cầu công việc trong hiện tại và tương lai.

Nhóm ngành Công nghệ thông tin được các chuyên gia khuyến nghị chọn.

30 năm nữa là cả một quãng thời gian dài… Chọn nghề theo học như ông nói cũng đồng nghĩa với chọn nghề để khởi nghiệp?

Đúng như vậy, chọn nghề cho bản thân cũng chính là chọn nghề để khởi nghiệp. Việc xác định chọn nghề khởi nghiệp, bạn trẻ cần lưu ý: xu hướng một số ngành nghề đang “hot” ở thời điểm hiện tại chưa chắc đã là ngành nghề “hot” trong tương lai và ngược lại. Chúng ta lựa chọn nghề theo học trong thời điểm 3-5 năm hiện tại và thực hiện nghề đó khởi nghiệp, lập nghiệp trong 30-40 năm tiếp theo. Chọn nghề khởi nghiệp cần bền vững (phù hợp hiện tại và tương lai).

Khi chọn nghề khởi nghiệp, cần phải xác định nghề đó cũng đang phù hợp trong xã hội hiện tại nhưng nghề đó cũng phải được dự báo vững chắc ổn định trong tương lai, tránh chọn sai làm mất nhiều cơ hội, bỏ lỡ thời điểm vàng trong khởi nghiệp.

Qua rồi cái thời bằng đại học là số một. Thực tế doanh nghiệp chỉ quan tâm bạn làm được gì, giỏi gì, có kỹ năng sống như thế nào, còn học trường nào, hệ nào không quan trọng. Vậy nên hãy cân nhắc thời gian đào tạo, bạn hoàn toàn có thể rút ngắn 4,5 năm còn 2-3 năm để sớm tích lũy kinh nghiệm.

Nhiều học sinh và phụ huynh đang khá phân vân khi chọn trường, chọn nghề. Tiến sĩ có lời khuyên nào về vấn đề này?

Trong suy nghĩ của học sinh và các bậc phụ huynh hiện nay luôn có xu hướng chọn trường trước hoặc theo hiệu ứng đám đông, ganh đua trong nhóm bạn chơi, hoặc lớp học. Các em luôn có hướng chọn trường danh tiếng, trường Top đầu mà chưa hề xác định ngành nghề mà mình theo đuổi, sự nghiệp mà mình cần gắn bó.

Định hướng việc mình cần làm, chọn nghề phù hợp với năng lực, sở trường, sở thích, năng khiếu của mình là quan trọng nhất đối với các em thế hệ gen Z. Chọn nghề thường theo sở trường của từng cá nhân, chọn trường lại theo khả năng học tập, theo khối văn hóa ở PTTH.

Quá trình chọn nghề, chọn trường phụ huynh và học sinh phải tỉnh táo nhìn nhận được năng lực của các con, kết hợp cùng truyền thống gia đình, điều kiện kinh tế, các mối quan hệ xã hội của gia đình, nhu cầu về nghề nghiệp trong xã hội hiện tại, xem các dự báo nghề nghiệp sẽ phát triển trong tương lai của các chuyên gia như tôi đã phân tích để có thể đưa ra quyết định phù hợp cho các con.

Chọn nghề thường theo sở trường của từng cá nhân, chọn trường lại theo khả năng học tập, theo khối văn hóa ở PTTH.

Chọn đúng ngành, đúng nghề quyết định sự thành công

Hiện nay, đa số việc chọn trường của các em vẫn ảnh hưởng nhiều bởi cha mẹ…

Điều đó cũng khó tránh và cũng nên làm khi các em chưa có kinh nghiệm. Như tôi vừa phân tích, hiện nay vẫn có học sinh và phụ huynh có tư tưởng "chọn trường trước rồi chọn nghề sau". Các bậc phụ huynh và gia đình nên bình tĩnh, phân tích kỹ lưỡng, ngành nghề con mình theo đuổi, hãy lắng nghe con mình không nên áp đặt, phát hiện sớm sở thích và đam mê của con, khơi dậy và nuôi dưỡng đam mê đó cùng con.

Nghề nào không quan trọng, quan trọng là phù hợp sở trường, được xã hội trân trọng, nghề đó là chân chính, có thể đảm bảo cuộc sống và phát triển tương lai của con mình sau này; nghề đó giúp con phát triển kỹ năng sống, giúp con khởi nghiệp thành công hay không đó là điều quan trọng nhất.

Nếu vào được trường danh giá mà không được học đúng chuyên ngành con mình yêu thích và phát huy sở trường cũng như kỹ năng của con thì sau này ra trường sẽ rất khó khăn.

Do vậy, việc định hướng con em chọn nghề sau đó mới chọn trường phù hợp với bản thân là vấn đề then chốt. Trường Đại học chỉ là bước đệm trang bị những kiến thức và kỹ năng cần thiết nhất để cá nhân được đào tạo và xác định cho mình một nghề rõ hơn. Thành công của mồi người còn phải trải qua nhiều thử thách trong cuộc sống.

Vậy cụ thể, căn cứ vào năng lực sở trường để chọn nghề, chọn trường như thế nào?

Chọn nghề cần căn cứ trên năng lực sở trường của bản thân. Muốn chọn nghề bền vững thì cá nhân đó phải xác định được khả năng, sở trường của bản thân, phải hiểu rằng bản thân mình muốn gì, hứng thú với việc gì, có năng khiếu sở trường gì hay không, trong sinh hoạt hàng ngày thích làm, thích chơi môn nào nhất (âm nhạc, thể thao, vẽ..), từ đó xây dựng cho mình một định hướng nghề nghiệp.

Ví dụ khi còn bé cấp I và II các bạn trẻ đã có sở thích về Hội họa, chơi Lego dựng cảnh quan thì có thể định hướng cho bản thân theo hướng nghề Kiến trúc, Đồ họa… bản thân thích giao tiếp, hay tranh luận, tìm hiểu lý lẽ, phân tích các sự kiện trong lớp hoặc gia đình tốt có thể định hướng theo nghề Luật, có năng khiếu ca hát âm nhạc có thể định hướng phát triển thành nhạc công hoặc ca sĩ …

Chọn nghề là nhiệm vụ quan trọng cần đặt lên hàng đầu.

Khi muốn phát triển những sở trường và năng khiếu bản thân thành nghề nghiệp, các bạn trẻ cũng cần tham khảo ý kiến của phụ huynh và điều kiện kinh tế gia đình, truyền thống gia đình hoặc các mối quan hệ xã hội của gia đình, lĩnh vực mà các thành viên trong gia đình đang làm việc. Những người có kinh nghiệm trong gia đình hoặc các chuyên gia tư vấn hướng nghiệp sẽ có cách nhìn khách quan, đưa ra ý kiến tốt nhất cho các bạn trẻ lựa chọn quyết định.

Vậy nghĩa là phải chọn nghề trước khi chọn trường?

Đúng thế! Chọn nghề là nhiệm vụ quan trọng cần đặt lên hàng đầu. Chọn nghề phải phù hợp năng lực sở trường bản thân, nghề phù hợp với xu thế phát triển của xã hội, phù hợp với các điều kiện hoàn cảnh gia đình, khi xác định được nghề của mình rồi thì việc lựa chọn trường nào do bản thân có thể quyết định.

Học tốt văn hóa PTTH có thể lựa chọn trường Đại học Top đầu, học lực Trung bình có thể lựa chọn trường Top thấp hơn, nếu khó khăn trong điều kiện kinh tế hoặc yếu về văn hóa PTTH không thể theo học các khóa Đại học dài 4-5 năm có thể chọn trường Trung cấp hoặc Cao đẳng, thời gian đào tạo từ 2 đến 2,5 năm theo học, rút ngắn được thời gian khoảng cách để khởi nghiệp sớm hơn. Khi có điều kiện kinh tế có thể tiếp tục học và nâng cao trình độ.

Thực tế xã hội cũng đã cho thấy, không phải ai tốt nghiệp Đại học ra trường là sẽ thành công nhưng rất nhiều người xuất phát sớm làm nghề lại rất thành công.

TS. Nguyễn Tuấn Anh: Việc chọn đúng ngành, đúng sở trường là một lợi thế quan trọng.

Vậy để thành công cần những yếu tố nào thưa ông?

Trong cùng một lớp học, có bạn giỏi học văn hóa nhưng yếu kỹ năng sống hoặc ngược lại. Khi chọn nghề và chọn trường, không phải ai vào được đại học Top đầu là sẽ thành công mà còn phụ thuộc nhiều yếu tố.

Khi vào môi trường giáo dục đại học và khởi nghiệp, sự thành công với nghề đã chọn sẽ phụ thuộc rất nhiều vào nỗ lực của từng cá nhân. Việc chọn đúng ngành, đúng sở trường là một lợi thế quan trọng.

Chọn ngành và nghề HOT quan trọng hơn rất nhiều so với việc chọn trường HOT. Ngành hot để theo học ở trường Top trung bình cũng là sự lựa chọn sáng suốt khi mình không đủ khả năng vào học ở trường Top cao, chọn ngành và chọn trường theo học bước đệm, là điểm tựa để làm đòn bẩy cho chúng ta tiến bước.

Yếu tố quyết định đến sự thành công khi khởi nghiệp của từng người còn phụ thuộc rất nhiều vào kỹ năng sống của cá nhân đó. Ví dụ, như cá nhân đó có sự kiên trì, nỗ lực vươn lên trong cuộc sống; chủ động trong các mối quan hệ xã hội, nhanh nhạy, khéo léo, chịu khó giao tiếp, xây dựng phong cách cá nhân, sự nghiêm túc, uy tín... thì cá nhân đó rất dễ thành công.

Nếu các cá nhân không phát huy được những kỹ năng sống mà chỉ có giỏi văn hóa hay giỏi nghề thì yếu tố thành công không cao. Thực tế, các bậc phụ huynh quan sát ở các bạn học thời phổ thông, những bạn thua kém bạn trong học văn hóa PTTH, thường rất nghịch, hiếu động, luôn bày trò, hay chọc phá… với những bạn này kỹ năng sống rất tốt rất nhanh nhạy và thích nghi với xã hội thường khởi nghiệp sớm, khởi nghiệp từ làm nghề, phát huy sớm được sở trường và năng lực của mình lại thành công.

Nói vậy để thêm minh chứng. Sự thành công của mỗi cá nhân khi khởi nghiệp cũng cần nhìn nhận ở mọi góc cạnh, không phải học giỏi sẽ thành công, không phải có kỹ năng tốt là sẽ thành công, muốn thành công cần phải kết hợp tất cả các yếu tố, có kiến thức, có kỹ năng, có đạo đức, chọn đúng nghề…, phát huy được năng lực sở trường bản thân mình.

Trong mỗi cá nhân đều có những năng lực tiềm ẩn, khó khám phá, không phải ai cũng biết bản thân mình cần gì. Do vậy để thành công, ngoài chọn được nghề phù hợp cá nhân đó cũng cần có sự kiên trì, nhẫn nại, có sự đấu tranh trong bản thân, sự ganh đua so sánh, luôn nỗ lực khơi dậy những năng lực tiềm tàng của riêng mình, tự tin tạo ra giá trị của bản thân với xã hội, sự thành công sẽ đến với mỗi cá nhân khi cá nhân đó hiểu và khám phá được chính bản thân mình. Mình muốn gì và cần gì?.

Xin cảm ơn ông!

Nguồn: khoahocdoisong.vn - Tuyết Vân

Link: https://khoahocdoisong.vn/chuyen-gia-goi-y-chon-nghe-khoi-nghiep-thoi-cong-nghe-4-0-195697.html