Năm 2010 vẫn là năm tiềm ẩn nhiều rủi ro đối với các doanh nghiệp (DN) VN. Các hoạt động mua bán, sáp nhập DN, tái cấu trúc, thay đổi, hoạch định lại chiến lược kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh sẽ diễn ra quyết liệt. Đòn bẩy để DN thực hiện các mục tiêu đó chính là nguồn nhân lực. Cạnh tranh nhân lực được dự báo sẽ diễn ra rất quyết liệt.

Tiến sĩ Lê Thị Thúy Loan, chuyên gia tư vấn nguồn nhân lực.

   Biến động mạnh lao động sau Tết

      Những tháng sau Tết thường là có biến động nhân sự cao, do người lao động (NLĐ) chờ lãnh thưởng cuối năm rồi mới chuyển đổi công việc. Sự biến động này diễn ra ở mọi cấp độ nhân lực. Ở nhóm lao động cấp cao (quản lý, điều hành DN), sự cạnh tranh sẽ diễn ra gay gắt giữa các DN, kéo theo tỉ lệ thay đổi công việc sẽ khá cao trong giai đoạn này, dự báo khoảng 15%. Trong khi đó, nhóm lao động cấp trung (quản lý cấp phòng, ban) cũng thay đổi công việc nhưng ở tỉ lệ thấp hơn, khoảng 8%. Biến động lao động mạnh nhất sẽ diễn ra ở nhóm lao động cấp thấp, tức trực tiếp sản xuất, lao động phổ thông. Theo đó, ở các đô thị tập trung nhiều nhà máy, KCX, KCN như TPHCM, Hà Nội..., tỉ lệ công nhân, lao động phổ thông thay đổi chỗ làm thường chiếm khoảng 20%, với một bộ phận lớn lao động nhập cư có xu hướng về quê ăn Tết và sau đó nghỉ việc,  tìm công việc mới.

      Do biến động mạnh lao động, trong những tháng sau Tết, sẽ xuất hiện tình trạng một số DN khan hiếm lao động trầm trọng và chạy đua để tìm kiếm nhân sự thay thế. Trong xu thế đó, các vị trí quản lý điều hành ở các lĩnh vực tài chính, kế toán, kinh doanh, tiếp thị sẽ được săn tìm ráo riết để giúp DN quản lý điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh, mở rộng thị trường, thu hút nguồn vốn. Các vị trí quản lý kỹ thuật chuyên ngành cũng sẽ được chào đón để giúp DN nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ, đổi mới công nghệ.

   Tăng lương để có lao động

      Mặc dù tại VN, lực lượng  nhân sự quản lý cấp cao ngày một tăng, nhưng so với nhu cầu thì vẫn chưa đáp ứng cả về số lượng và chất lượng. Năm 2010, với nhiều rủi ro kinh doanh, nhu cầu về nhân sự đáp ứng yêu cầu này là rất lớn, so với nguồn cung không nhiều.

      Liên quan đến chính sách về lương, có sự khác biệt giữa hai khu vực DN trong nước và nước ngoài. Nổi bật là các DN nước ngoài có xu hướng trả lương cao để thu hút người có kinh nghiệm về làm được việc ngay. Theo họ thì chi phí tuyển dụng, huấn luyện, đào tạo lại do NLĐ thiếu kinh nghiệm, kiến thức cao hơn nhiều so với chi phí tăng lương, nên việc tăng lương là ưu tiên hàng đầu. Ngược lại, các DN trong nước do nguồn lực tài chính chưa dồi dào thường chọn lao động có mức lương thấp và chấp nhận đào tạo, thậm chí chấp nhận những phí tổn khác do sự kém hiệu quả trong làm việc do những lao động này gây ra. Tuy nhiên, sau khi chịu các phí tổn này để đào tạo, khi NLĐ “đủ lông đủ cánh” thì thường sẽ “bay” đi tìm những DN có mức lương cao hơn. Và các DN này lại bắt đầu từ đầu, luẩn quẩn trong vòng nguồn nhân lực rẻ, chất lượng yếu, doanh thu thấp, chi phí cao.

   Sàng lọc người tài

 
      Năm 2010, các DN đối diện những rủi ro kinh tế với doanh thu hồi phục chậm, chi phí sản xuất kinh doanh tăng cao, nguồn tài chính hạn hẹp, khó tìm nguồn nhân lực như ý; đồng thời chịu nhiều áp lực cạnh tranh giữa các DN trong nước với nước ngoài..., sẽ xuất hiện nhiều hơn các giao dịch mua bán, sáp nhập các DN; một số DN có thể bị thôn tính...

 
      Để vượt qua thách thức, nắm bắt cơ hội mới, các DN sẽ phải đặc biệt chú trọng đến nguồn nhân lực chất lượng cao. Việc sàng lọc, lựa chọn người tài phải được thực hiện bởi những nhân viên có chuyên môn, hoặc qua các công ty tuyển dụng chất lượng để tránh sai lầm trong tuyển dụng. Ngoài ra, việc xây dựng chế độ đãi ngộ và môi trường văn hóa công ty cũng cần được các DN chú trọng. Trong giai đoạn nhiều biến động và rủi ro được dự kiến cho năm 2010, các DN không được để xảy ra sai lầm trong chính sách nguồn nhân lực, có như vậy mới bảo đảm sự tồn tại và phát triển bền vững của DN.