CHUYÊN ĐỀ: NHU CẦU LAO ĐỘNG TRONG NHỮNG THÁNG CUỐI NĂM 2016(19/07/2016)

CHUYÊN ĐỀ: NHU CẦU LAO ĐỘNG TRONG NHỮNG THÁNG CUỐI NĂM 2016

Câu hỏi 1: Ông đánh giá như thế nào về tình hình lao động trong 6 tháng đầu năm 2016?

Trả lời:

Năm 2016, nền kinh tế tiếp tục đà phục hồi và phát triển nhờ các nỗ lực và cải cách trong nước và tiếp tục mở cửa tham gia các hiệp định tự do thương mại. Kinh tế tăng trưởng sẽ tác động tích cực đến thị trường lao động.

Vì vậy thị trường lao động 6 tháng đầu năm 2016 của quốc gia và các tỉnh, thành phố đều tuy đạt nhiều thành quả như theo công bố kinh tế - xã hội 6 tháng đầu năm 2016​ của ủy ban nhân dân tỉnh Bình Dương vào ngày 30.6.2016 của UBND tỉnh, tình hình kinh tế của tỉnh tiếp tục chuyển biến tích cực và đạt được khá toàn diện trên các lĩnh vực, đã tư vấn giới thiệu việc làm cho 38.570 lượt lao động, giải quyết việc làm cho 30.550 lao động. Tại thành phố Hồ Chí Minh, nhu cầu tuyển dụng 06 tháng đầu năm 2016 tăng 2,53% so với cùng kỳ năm 2015. Có sự gia tăng về nhu cầu tuyển dụng lao động đã qua đào tạo, kinh nghiệm, trình độ và tính chuyên nghiệp luôn là sự quan tâm của doanh nghiệp khi tuyển dụng nhân sự. Nguồn nhân lực thành phố có sự gia tăng cạnh tranh giữa người lao động tìm việc có kinh nghiệm và lực lượng lao động là sinh viên mới tốt nghiệp từ các trường Đại học – Cao đẳng. Lực lượng lao động không có kinh nghiệm tìm việc chiếm 15,30% tổng nhu cầu người tìm việc, tăng 3,86% so với cùng kỳ năm 2015, nguồn cung nhân lực có kinh nghiệm từ 02 năm đến 05 năm làm việc chiếm tỷ lệ cao nhất (45,06%) và trên 05 năm kinh nghiệm chiếm 22,02% và ít nhất 01 năm kinh nghiệm chiếm 17,62%.

 Câu hỏi 2: Được biết, 6 tháng đầu năm 2016, nhu cầu tuyển dụng tại TP HCM tăng 2,53% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, thống kê gần đây cho thấy tỉ lệ thất nghiệp 6 tháng đầu năm còn khá cao. Ông nghĩ gì vể điều này? Nguyên nhân thất nghiệp...?

Trả lời:

Trước tiên cần phải nhìn nhận nền kinh tế đất nước và từng địa phương trong năm 2014-2015 đang trong giai đoạn tăng trưởng ổn định, các chỉ số phát triển kinh tế đều đạt kết quả tích cực, tác động thuận lợi phát triển ổn định thị trường lao động. Tuy nhiên thị trường lao động tiếp tục có sự chênh lệch giữa cung - cầu. Việc “thừa - thiếu, thiếu - thừa” giữa các ngành, nghề vẫn luôn hiện diện, người có trình độ Cử nhân, thạc sỹ thất nghiệp, có nhu cầu tìm việc chiếm khoảng 60% số người đang tìm việc, trong khi đó các doanh nghiệp luôn cần nhiều nhân lực hài hòa 3 yếu tố: kiến thức nghề, kỹ năng nghề và thái độ (đạo đức nghề nghiệp, kỷ luật, trách nhiệm…).

 Có nhiều nguyên nhân trong quan hệ cung - cầu của thị trường lao động dẫn đến thực trạng trên như công tác dự báo và thông tin thị trường lao động chưa được quan tâm, hệ thống thông tin thị trường lao động còn nhiều hạn chế, chưa được cải thiện hiệu quả nhằm tác động thay đổi sự lựa chọn nghề nghiệp của giới trẻ, tạo ra sự cân đối nguồn nhân lực giữa các ngành. Như tại thành phố Hồ Chí Minh vấn đề nghịch lý là đang thừa lao động không phù hợp với những ngành nghề nằm trong định hướng phát triển nhưng lại rất thiếu nhân lực chất lượng cao ở những ngành cần thiết cho sự phát triển. Thực trạng chung là phần lớn sinh viên tốt nghiệp ra trường vẫn còn gặp nhiều khó khăn trong tìm kiếm việc làm phù hợp và ổn định, do chưa định hướng đúng về nghề nghiệp – việc làm, vì một số sinh viên chọn ngành học chưa phù hợp năng lực, sở trường và xu hướng phát triển thị trường lao động. Mặt khác các doanh nghiệp rất quan tâm tuyển chọn đối với sinh viên tốt nghiệp về kiến thức ngoại ngữ, khả năng hợp tác, kỹ năng làm việc, kỹ năng giao tiếp, những hiểu biết về môi trường văn hóa doanh nghiệp và tác phong làm việc công nghiệp. Sự hạn chế lớn của sinh viên khi ra trường, đa số chưa định hướng được cụ thể để chọn một ngành chuyên môn phù hợp với khả năng.

Nguyên nhân lớn nhất của vấn đề này là cơ cấu và chất lượng đào tạo lao động chưa đáp ứng được yêu cầu của người sử dụng lao động, cơ cấu ngành nghề đào tạo, chuyên môn kỹ thuật của người lao động còn nhiều bất cập như thị trường lao động đang thiếu nhiều lao động các nhóm ngành nghề như: Cơ khí, công nghệ Dệt May, Công nghệ thông tin - truyền thông chuyên ngành, Công nghệ Nông-Lâm… nhưng lại thừa lao động có chuyên môn về kinh tế, quản trị, tài chính… Ngoài ra, còn có các nguyên nhân khác như: điều kiện lao động của một số doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh...  không đáp ứng được yêu cầu thu hút lao động (người sử dụng lao động sử dụng lao động làm nhiều thời gian hơn quy định, thu nhập thấp, không có chính sách hỗ trợ nhà ở, đi lại, bảo hiểm,…) nên không thu hút được lao động  nhất là đối với  người có trình độ cử nhân, thạc sỹ... ;  đồng thời  sự  phát triển kinh tế xã hội và thị trường lao động (Cung - Cầu) các vùng, địa phương không đồng bộ, như tại thành phố Hồ chí Minh hàng năm có khoảng trên 80.000 sinh viên từ các tỉnh thành phố khác sau khi tốt nghiệp tìm việc làm tại thành phố, nhưng nhu cầu nhân lực có trình độ đại học của thành phố chỉ có khoảng 40.000 chỗ làm việc /năm.

Câu hỏi 3:Tình hình lao động 6 tháng còn lại như thế nào, thưa ông?

Trả lời:

Trong 06 tháng cuối năm 2016, thị trường lao động tiếp tục tăng nhanh và tiếp tục theo xu hướng yêu cầu chất lượng – kỹ năng làm việc. Thị trường lao động 06 tháng cuối năm 2016 phát triển theo 04 ngành công nghiệp trọng yếu: cơ khí, điện tử - công nghệ thông tin, chế biến lương thực thực phẩm, hoá chất - nhựa cao su. Bên cạnh đó, các nhóm ngành kinh tế dịch vụ: tài chính - tín dụng - ngân hàng - bảo hiểm, giáo dục - đào tạo, du lịch, y tế, kinh doanh tài sản - bất động sản, dịch vụ tư vấn, khoa học - công nghệ, nghiên cứu và triển khai, thương mại, dịch vụ vận tải - kho bãi - dịch vụ cảng, dịch vụ bưu chính, viễn thông,...

Nhu cầu tuyển dụng lao động thời vụ 06 tháng cuối năm 2016  có xu hướng tăng khoảng 15% - 20% so với cùng kỳ năm 2015, đặc biệt các lĩnh vực ngành nghề dịch vụ, phục vụ luôn cần bổ sung nguồn lao động cho các công việc lao động giản đơn, ngắn hạn. Đặc điểm việc làm thời vụ tại thành phố Hồ Chí Minh trong quý III/2015 các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh có quy mô vừa và nhỏ thường xuyên có nhu cầu khoảng trên 15.000 công việc lao động thời vụ ngắn hạn, lao động bán thời gian, lao động làm việc tại nhà, làm việc trên mạng máy tính cho các hoạt động sản xuất kinh doanh và các hoạt động ngày Lễ Quốc Khánh 2/9 với đa dạng công việc thuộc nhiều ngành nghề: Công nghệ thông tin (sửa chữa, lắp ráp, thiết kế đồ hoạ, thông tin truyền thông); Điện dân dụng - Điện tử; Thực phẩm; Dệt may – Giày da; Xây dựng - Sửa chữa nhà ở; Dịch vụ - Phục vụ; Dịch vụ thông tin tư vấn – Chăm sóc khách hàng; Dịch vụ du lịch – Nhà hàng – Khách sạn (ở các vị trí lễ tân, nhân viên phục vụ khu vui chơi – giải trí,…); Nhân viên Marketing, Bán hàng, Bán sách, Giao hàng, Tiếp thị sản phẩm, Quảng cáo, Đóng gói hàng thực phẩm và hàng dân dụng, Dịch vụ giúp việc nhà, Chăm sóc người già, người bệnh, tham gia các tổ chức tình nguyện, tổ chức Đoàn thể, Xã hội tại thành phố và khu vực nông thôn... là điều kiện thuận lợi để sinh viên học sinh có nhu cầu làm thêm và tìm việc làm cho mùa nghỉ hè.

Trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh phát triển bền vững và cạnh tranh hội nhập quốc tế sâu rộng, việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao được xem là yếu tố sống còn của đơn vị cung cấp lẫn sử dụng. Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam có nguồn lao động khá dồi dào, hệ thống đào tạo nghề nghiệp từ hệ trung cấp đến đại học khá nhiều, thị trường tuyển dụng, sử dụng lao động sôi động. Song thực tế, nguồn nhân lực qua đào tạo vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu của các doanh nghiệp như tại như Đồng Nai, Bình Dương, Tây Ninh, TP.HCM, Lâm Đồng, các khu vực miền Tây và Nam Trung Bộ…

Câu hỏi 4: Để người lao động tìm công việc phù hợp ..., ông có lời khuyên gì?

Trả lời:

Để tìm việc làm được thuận lợi, người lao động, sinh viên - học viên sau khi tốt nghiệp cần tìm hiểu về thị trường lao động, nhu cầu việc làm, điều kiện việc làm, ngành nghề đào tạo, tuyển dụng...

Bối cảnh của 2016 có thể mở ra một hướng nhìn hiện nay và những năm sắp tới. Bằng cấp cao không phải là yếu tố quyết định trong chuyện dễ hay khó xin việc, nhân lực phù hợp với yêu cầu tuyển dụng, đảm bảo kiến thức chuyên môn và kĩ năng nghề mới là yếu tố chính đưa người lao động đến với thành công. Vì vậy người sinh viên sau tốt nghiệp hãy nhanh chóng tìm việc làm, xác định mục tiêu nghề nghiệp và đề ra hướng phát triển nghề nghiệp. Không ngừng làm giàu kiến thức, kỹ năng, ngoại ngữ, thái độ hòa nhập và trách nhiệm nghề nghiệp...

Hãy có cách nhìn về thị trường lao động mở với 4 xu hướng việc làm:

1-Các cơ quan, doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế

2-Xuất khẩu lao động

3-Di chuyển lao động theo nhu cầu thị trường lao động các tỉnh thành, khu vực kinh tế và quốc gia và hội nhập

4-Khởi nghiệp (tự tạo việc làm)

Muốn thích ứng với thị trường ngày càng đòi hỏi cao, người lao động, sinh viên-học viên sau khi tốt nghiệp nên chuẩn bị hành trang, xác định rõ mục đích nghề nghiệp và việc làm là điều hết sức quan trọng. Điều cốt lõi là cần chú ý phát triển các kỹ năng việc làm, am hiểu ngành nghề muốn gắn bó. Để đạt điều mong muốn thành công về nghề nghiệp - việc làm phải là một quá trình. Mỗi người lao động cần phải có một kiến thức nghề nghiệp, đặc biệt là năng lực tổ chức công việc thật hiệu quả. Tuy bằng cấp cao không phải là yếu tố quyết định sự thành công, nhưng ngành nghề nào muốn có thu nhập cũng đều phải có sự đầu tư về mặt lao động và kiến thức để tạo ra giá trị hành nghề và thành tựu cao trong sự nghiệp cuộc sống.

                                                                                          Trần Anh Tuấn

                                                                                           Phó Giám đốc

                                                                       Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực

                                                                  và Thông tin thị trường lao động TP.HCM

                                                                                                5.7.2016